Bildiğiniz üzere satınalma; bir malzeme ya da hizmeti tedarikçilerden sorgulayarak en uygun kalite maliyet ve teslim süresinde araştırıp kontrolünü sağlayıp temin etmektir.
Satınalma yapılırken uygun kalitede ürünler belirlendikten sonra adil rekabet ortamı oluşturarak en iyi fiyat bulunmalı ve işlem en şeffaf haliyle şüpheye yer bırakmadan tamamlanmalıdır. Şirketlerde sorumluluğu en fazla olan bölümlerden biridir satınalma. Çünkü dünyada başkasının parasını harcamak kadar zor bir iş yoktur. Başakasının parasını harcamak ayrıca sorumluluk ister. Ulaşılmamış bir yerde uygun kalitede bir ürünün daha uygun fiyata bulunma ihtimali her zaman vardır.
Bu sebeple yeteri kadar araştırma yapıldığından emin olmadan satınalma tamamlanmamalıdır. Satınalma sorumlusu kalite maliyet dengesini çok iyi kurmalı, bunu yaparken şirketin önceliklerine dikkat etmelidir.
Satınalma sorumlusunun pazarlık ve ikna kabiliyeti ile pratik düşünce gücü de önem arz eder. Gerektiğinde tedarikçiyi de alternatif çözümler üretmeye yönlendirebilmeli, en uygun maliyeti yakalamalıdır. Her ne kadar satınalma birimi şirketin para harcayan birimi olarak görünse de en büyük kazanç kaynaklarından biridir. Bu noktada da ticarette çokça kullanılan bir sözü hatırlatmak isterim;
“Mal satarken değil, mal alırken kazanılır.”
Normal şartlarda iyi bir satınalma yapılabilmesi için ürünün öncelikle doğru tanımlanmış olarak satınalma birimine gelmesi gerekir. Hatta hacimli ve kritik ürünler için şartnameler yazılmış olmalı ve istenilen tüm özellikler burada tanımlanmalıdır. Satınalma sorumlusu da bu şartnameleri tedarikçilere göndererek doğru ürünü tedarik edebilmelidir. Ayrıca alternatif ürünler bulup Ar-Ge departmanına sunabilir, daha ekonomik çözümler yaratabilir.
Ürün araştırması yapılırken de tedarikçilere hızlı cevap verebilmesi teslim süresi açısından avantaj sağlar. Teknik ve fiyat olarak onaylanan bir ürün yıllık sözleşmelere bağlanarak hem fiyat değişimlerinden korunmalı hem de yıl içinde tekrar fiyat alıp değerlendirmeyle zaman kaybedilmeden de alımı sağlanabilmelidir.
Özellikle büyük ölçekli firmalarda ürün çeşitliliği arttıkça iş takibi zorlaşır Günümüz koşullarında teknolojinin ilerlemesi ve rekabetin artmasıyla kar marjları oldukça azalmış ticarette etkin satınalmanın önemi daha da artmıştır.
Zafer Gürsoy
Marmara OSMED BYK Yönetim Kurulu Başkanı