Aralık 2019’da Çin’de ortaya çıkan ve dünya genelinde 4.6 milyon kişinin hayatını kaybetmesine yol açan koronavirüs salgını etkisini sürdürmeye devam ederken salgında aşılama kampanyaları hızlansa da, ortaya çıkan yeni varyantlar ülkeleri yeni önlemler almaya itiyor.
Koronavirüs salgınına karşı aşılanan kişilerin ülkeler arası seyahatlerinden, toplu etkinliklere katılmalarına kadar geniş çapta uygulanması hedeflenen aşı pasaportu uygulaması tartışmaların hedefinde kalmaya devam ederken İngiltere’de spor müsabakalarından gece kulüplerine girişe kadar pek çok alanda devreye gireceği açıklanan aşı pasaportunun toplum arasında büyük bir ayrımcılığa yol açacağı endişesi yüksek sesle dile getiriince uygulama geri çekildi. Avrupa ülkelerindeki aşı pasaportuyla ilgili merak edilenleri 4 soru başlığı altında değerlendiren İngiltere’nin önde gelen gazetelerinden The Guardian'da yer alan habere göre ilk olarak İsrail’de ortaya çıkan aşı pasaportu birden fazla isimle adlandırılıyor. Yeşil geçiş, güvenli bilet, corona pasaportu bunlardan bazıları. Genel olarak akıllı telefonlardaki dijital belgelerden oluşan ve koronavirüse karşı aşı durumunu gösteren QR kodları içinde barındıran uygulamadaki kod aşı olup olunmadığını, hastalığın geçirilip geçirilmediğini ya da negatif test sonucunu gösteriyor.
Avusturya, Belçika, Danimarka, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Portekiz ve Slovenya, corona pasaportunun çeşitli formlarını kullanan ülkeler arasında yer alırken İspanya gibi bazı ülkelerin yaptığı denemeler başarısızlıkla sonuçlandı. Kanarya, Galiçya, Kantabria, Endülüs bölgelerinde yerel hükümetlerin corona pasaportu projeleri İspanya Yüksek Mahkemesi tarafından reddedildi.
İsveç gibi diğer ülkeler ise Avrupa Birliği Dijital Corona Sertifikası’na (EUDCC) uyum sağlayarak turistlerin ülkeye girişine ve toplu etkinliklere katılmasına izin verilirken kurallar ülkeden ülkeye farklılıklar gösterebiliyor. Fransa’nın aşı pasaportu sinemalar, tiyatrolar, müzeler, restoranlar, barlar, kafeler, gece kulüpleri, bazı alışveriş merkezleri, şehirlerarası taşımacılık, toplu spor organizasyonları ve konserlerde kullanılıyor. İtalya’daki durum da Fransa’ya benzer. Kafe ve restoranların terasları bu zorunluluğa dahil değil. Almanya’da bazı eyaletlerde corona pasaportu iç mekanda yemek yemek için zorunlu. Avusturya’da kuaförler, Lüksemburg’da marketler, Portekiz’de oteller yine corona pasaportunu zorunlu tutuyor.
Koronavirüsle mücadele kapsamında iş hayatı ve sosyal yaşamda pek çok alanda HES kodu ve aşı kartı uygulamasını devreye sokan Türkiye'de ise toplu etkinliklere girişte, seyahat sırasında HES kodu sorgulanarak kişinin risk grubunda olup olmadığı öğreniliyor. Yine HES koduyla bağlantılı olarak aşılarını tamamlayan kişilere verilen aşı kartı, PCR testi zorunluluğunu ortadan kaldırıyor. 6 Eylül’den itibaren kapsamı genişletilen uygulamada aşı olmayan kişilerin, konser, sinema gibi insanların toplu olarak bulunduğu yerlere gidebilmeleri, uçak ve otobüsle seyahat edebilmeleri için PCR testi yaptırmaları zorunlu.
